شبیه سازی توزیع نمک در الگوی خیس شده خاک تحت یک منبع خطی با مدل hydrus-2d

افزایش جمعیت و محدودیت منابع آب، موجب کاربرد آب های نامتعارف مانند آب شور و لب شور و استفاده از سامانه های آبیاری با راندمان بالا نظیر آبیاری قطره ای شده است. به سبب محدودیت های اجرایی مانند بالابودن هزینه و زمان بر بودن آزمایش های مزرعه ای، استفاده از مدل های شبیه ساز برای مطالعه ی سناریوهای مختلف مدیریتی توصیه می شود. در این مطالعه عملکرد مدل hydrus-2d در برآورد تجمع نمک تحت منبع خطی در مقیاس مزرعه ای و حالت غیرماندگار برای یک خاک سنگین ناهمگن در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گیلان بررسی شد. بدین منظور سامانه ی آبیاری قطره ای نواری (تِیپ) به عنوان منبع خطی اجرا شد. سه حجم آبیاری 10، 15 و 20 لیتر و سه شوری آب 279/1، 5/2 و dsm-1 5 در نظر گرفته شد و این نه تیمار در سه تکرار اجرا شدند. به منظور بررسی وضعیت رطوبت، 48 ساعت پس از اعمال آبیاری، نیم رخ خاک تا عمق 40 سانتی متری حفر و شبکه بندی شد؛ برای بررسی وضعیت املاح، نمونه برداری از زیر تِیپ و فاصله ی افقی 20 سانتی متری از تِیپ برای تعیین شوری عصاره اشباع خاک (ece) صورت گرفت. رطوبت حجمی خاک با استفاده از دستگاه رطوبت سنج (tdr) اندازه گیری شد. پارامتر های هیدرولیکی و انتقال املاح خاک به روش حل معکوس توسط مدل hydrus-2d به طور همزمان برآورد شدند. شوری خاک شبیه سازی شده اندکی کم تر از مقادیر مشاهده ای به دست آمد. مقادیر رطوبت و ece مشاهده ای و شبیه سازی شده توسط مدل با استفاده از آماره های nrmse و crm مقایسه شدند. مقادیر nrmse های رطوبت برای تکرارهای مختلف از 91/0 تا 07/2 درصد متغیر بود و شاخص -crmهای رطوبت در محدوده ی 0080/0- تا 0170/0 به دست آمد. برای شوری خاک مقدار شاخص crmدر زیر تِیپ بین 049/0- تا 097/0 و در جانب تِیپ بین 065/0- تا 081/0 به دست آمد. محدوده ی شاخص nrmse برای زیر تِیپ بین 79/2 تا 49/18 درصد و برای فاصله ی افقی 20 سانتی متری از تِیپ بین 08/3 تا 20 درصد به دست آمد. در مجموع کارایی مدل براساس مقادیر nrmseهای به دست آمده برای رطوبت خاک در رده ی عالی طبقه بندی شد و برای شوری در رده ی عالی تا خوب قرار گرفت. بنابراین می توان از این مدل به عنوان ابزاری مناسب، برای طراحی و مدیریت آبیاری قطره ای نواری با آب شور و لب شور استفاده نمود.